องค์ประกอบของลำส่อง (ลำผีฟ้า)

องค์ประกอบของลำส่อง (ลำผีฟ้า)
หมอลำทรงและหมอลำผีฟ้าจะมีองค์ประกอบที่คล้ายกันมาก จะแตกต่างกันบางเรื่องของคายและผีที่เชิญมาเทียบหรือมาเข้าทรง
บุคลากรในคณะ
๑. หัวหน้าคณะ (ครูบา) ผู้ที่เป็นหัวหน้าคณะหรือครูบานั้น ต้องเป็นผู้ที่ได้รับการครอบมาจากครูแล้ว การลำทรงและลำผีฟ้าจะมีการสืบทอดกันเป็นช่วง กล่าวคือ เมื่อหัวหน้าคณะคนก่อนมีอายุมากไม่สะดวกต่อการไปมา ก็จะมอบหน้าที่ให้ศิษย์เอกที่ถือว่าเป็นฉลาดหลักแหลมที่สุด
สามารถจะดำเนินการต่อจากหัวหน้าคนเก่าได้ก็จะทำพิธีครอบครูให้ เป็นการมอบตำแหน่งหัวหน้าให้โดยการจัดทำหิ้งบูชาไว้ที่บ้าน แล้วอัญเชิญผีต่าง ๆ จึงต้องเรียกว่า “อ้ายพี่” หรือ อ้ายที่คำผิว อ้ายพี่สีทน เป็นต้น
๒.ชาวคณะ ถือเป็นบริวารที่มีประสบการณ์สูงร่วมเดินทางไปรักษาคนไข้ด้วย ประมาณ ๒-๔ คน บริวารที่รับใช้ใกล้ชิด พี่จะถูกเรียกให้เป็นหัวหน้าคนต่อไปก็อยู่ในจำนวนนี้ ชาวคณะเหล่านี้จะช่วยกันลำเชิญผี เมื่อผีเข้าเทียมหัวหน้าแล้วก็จะเป็นคนถามไถ่ผีต่าง ๆ นานา ซึ่งแตละคนจะมีผีประจำตัว เช่น สีทน มโนราห์ ท้าวคำผิว เป็นต้น
๓.หมอแคน บางทีเรียกว่า หมอม้า เป็นผู้ขับม้า ม้าก็คือเหล้า ม้าขาวคือเหล้าขาว ม้าแดงคือเหล้าสี เช่น แม่โขง ม้านิล คือ เบียร์ เหล้าที่อยู่นอกคาย หมอคายส่วนใหญ่ไม่ชอบเป่าแคนให้หมอลำผีฟ้าเพราะเหนื่อย เนื่องจากการลำทรงผีฟ้าใช้เวลานานและเป่าแคนไม่ได้หยุดพัก รายได้หรือค่าใช้จ่ายก็น้อย หมอแคนส่วนใหญ่ก็ติดเหล้างอมแงม
คายรักษา
เครื่องคายรักษาของแต่ละคณะจะไม่ค่อยเหมือนกันนัก คงเป็นเพราะครูสอนครอบให้ต่างกันหรือบางครั้งหาไม่ได้ อย่างเช่น ดอกจำลาว (ดอกลั่นทม)

คายรักษาหมอลำ หมอลำผีฟ้า
- ขันหมากเบ็งพร้อมฝ้ายผูกแขน (บายศรีขนาดเล็ก)
- ขัน ๕ (ดอกไม้ ๕ คู่ เทียน ๕ เล่ม)
- ซิ่นผืน
- แพรวา (ผ้าขาวม้า ๑ ผืน)
- เหล้า ๑ ขวด
- ไข่ ๒ ใบ (บางคณะใช้ใบเดียว)
- หวี ๑ อัน
- กระจก ๑ บาน
- เงิน หนึ่งสลึง
- ห่อนิมนต์ (เทียน ๒ เล่ม ดอกไม้ ๒ ดอก ห่อด้วยใบกล้วย)
- ซวย ๕ อัน (ใบตองทำเป็นกรวย) แต่ละอันมีเทียน ๑ คู่ ดอกจำปาลาว ๑ คู่
- มาลัยดอกจำปาลาว ถ้าเป็นผีฟ้าใช้ดอกมะละกอต้นตัวผู้

บริวาร
ผู้ที่เคยผ่านการรักษามาแล้ว ทุกคนถือเป็นบริวารของผีทรงและของผีฟ้า เวลาคณะหมอลำ
ทรงลำผีฟ้าไปลำ ณ ที่ใด ถ้าไม่ห่างไกลเกินไปบริวารเหล่านี้ก็จะไปร่วมพิธีด้วย นำดอกไม้เทียนและสิ่งของต่าง ๆ ไปร่วมบูชาด้วย บางคนอาจมีอาการไม่สบาย ก็จะแต่งคายรักษาไปร่วมด้วย แม่หมอจะบอกหรือพูดกับผีให้มาช่วยรักษาบริวาร ทุกคนต้องปฏิบัติตามธรรมเนียมของผีฟ้าอย่างเคร่งครัด จะไม่มีเครื่องของขลังใด ๆ มาถือติดตัว พิธีกรรมนั้นจะได้สนุกสนานทั้งฟ้อนรำได้อย่างอิสระ บางแห่งมีบริวารมาก ๑๐ – ๒๐ คน เข้าพิธีด้วย ผู้ชมก็ได้ชมได้ฟังและสนุกไปด้วยอยู่บ้าง
พร้อมกับเห็นอกเห็นใจและเอาใจช่วยคนไข้ด้วย เป็นการให้กำลังใจแก่คนไข้
ผู้ป่วย
ผู้ป่วยที่มาทำการรักษาด้วยหมอลำทรงลำผีฟ้านั้น ปกติจะผ่านการรักษาทางกายมาก่อน จะมีทางรักษาแบบพื้นบ้าน ถ้ารักษาด้วยแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์แผนโบราณไม่หายต้องเป็นเรื่องของผีแน่นอน ต้องลำรักษาจึงจะหาย ชาวบ้านคิดว่าการพูดกับผีนั้นไม่ยาก แต่ต้องอาศัยจ้ำหรือแม่หมอทรงมาช่วยพูดให้ โดยยินดีจัดเครื่องบูชาและปฏิบัติตามคำแนะนำของผีทุกอย่าง เขาถือว่าสาเหตุที่เจ็บป่วยนั้นเกิดจากผี จะต้องดูแลด้วยวิธีเชิญผีมารักษาดูแล โดยยอมเป็นบริวารของผีตั้งแต่มีชีวิตอยู่ มีบางคนเกิดความเชื่อเกิดความศรัทธาต่อผี ยอมเข้ามาเป็นบริวารทั้ง ๆ ที่ยังไม่เจ็บป่วยอะไร คือ ยังไม่ทันป่วยก็เลือกที่จะอยู่กับผีฟ้า หรือจะไปอยู่กับธรรม
การแต่งกาย
ในเรื่องการแต่งกาย เท่าที่พบเห็นมาไม่แน่นอน เห็นแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าที่ใหม่ ๆ บางคณะจะมีผ้าสไบพาดบ่า หรือผ้าขาวม้าพาดบ่า นุ่งซิ่นใหมมัดหมี่ มีดอกไม้ทัดหู แต่บางคณะก็ใส่เสื้อผ้าธรรมดา มีบางคณะผีเป็นผู้บอกว่าให้แต่งตัวอย่างไร ผู้ป่วยต้องแต่งตามคำแนะนำของหัวหน้าคณะ จึงจะถือว่าเข้าเป็นบริวาร คณะที่แต่งตัวธรรมดานั้น การเข้าเป็นสมาชิกคือ มานั่งอยู่ต่อหน้าคายรักษา แล้วหันน้าเอาฝ้ายผูกแขนก็ถือว่าเข้าเป็นสมาชิกแล้ว ในคณะลำทรงส่วนใหญ่จะเป็นผู้หญิงที่สูงอายุแล้ว การที่จะแต่งตามลักษณะตัวละครเหมือนลำหมู่คณะคงจะไม่เหมาะ